Η διάγνωση είναι το πρώτο σημαντικό μέλημα στην αντίληψη και αντιμετώπιση των ψυχικών προβλημάτων και παθήσεων και μπορεί να βασιστεί στα διαθέσιμα εγχειρίδια που είναι το διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο ψυχικών διαταραχών (DSM-V) και την διεθνή στατιστική ταξινόμηση νοσημάτων και συναφών προβλημάτων υγείας (ICD – 10).
Παρά τους περιορισμούς τους καθοδηγούν με συστηματικό και επιστημονικό τρόπο την σκέψη και την πρακτική μας, ώστε να επιτευχθεί μια εύστοχη διάγνωση και ακολούθως μια επιτυχημένη θεραπευτική παρέμβαση.
Συχνά πέρα από τα διαγνωστικά κριτήρια η θεραπευτική διαγνωστική προσέγγιση είναι εξατομικευμένη, όπως και η θεραπευτική υπόθεση . Αξιολογούνται, πως οργανώνεται η σκέψη, τα συναισθήματά, η συμπεριφορά, οι αναμνήσεις, η μνήμη, και πως το οικογενειακό περιβάλλον επηρεάζει και εκλύει, την εκάστοτε συμπτωματολογία σε ένα ή περισσότερα μέλη του. Η εξατομικευμένη διατύπωση, στηρίζεται στο προσωπικό ιστορικό του ατόμου και επιχειρεί αιτιολογικές συνθέσεις στην οργάνωση του προβλήματος του, από τι επηρεάζεται η ένταση, η διάρκεια και συχνότητα των συμπτωμάτων, σε ποιον απευθύνονται, τι συμβολίζουν, πως διατηρούνται και βέβαια, πως αντιμετωπίζονται. Η εξατομικευμένη προσέγγιση διερευνά περαιτέρω το πρόβλημα , την προδιάθεση του ατόμου να το αναπτύξει, τους παράγοντες που έγιναν αφορμή για την εμφάνιση του, και συμβάλλουν στην χρονιότητά του, καθώς και στην διερεύνηση προστατευτικών, αλλά και επιβαρυντικών περιβαλλοντικών παραγόντων. Τέλος, αφού όλα αυτά συνδυαστούν και με την αξιολόγηση της λειτουργικότητας του ατόμου στο παρόν, μπορεί να γίνει και αντιστοίχιση με τις κατηγορίες τις διαγνωστικές των εγχειριδίων.
Δεν ξεχνάμε, πως η ψυχιατρική και η ψυχολογία, βρίσκονται διαρκώς σε ανάπτυξη και δεν έχουν αδιαμφισβήτητα αποδεικτικά δεδομένα θεωρητικής υποστήριξης. Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας άλλοτε είναι εύκολη και άλλοτε δύσκολη υπόθεση, αφού πέρα από τα υπάρχοντα επιστημονικά και κλινικά δεδομένα, εμπλέκεται κυρία και κομβικά η αναπτυσσόμενη θεραπευτική σχέση, που είναι συνήθως πολύπλοκη, με μη ρεαλιστικές και εξιδανικευμένες προσδοκίες αρκετές φορές και τις αντίστοιχες απογοητεύσεις. Διαρκώς προσπαθούμε να συνθέτουμε και να μην αγνοούμε. Οι υπάρχουσες θεραπείες πρέπει να επιστρατεύονται χωρίς προκαταλήψεις και να γίνονται και κατάλληλες παραπομπές.
Οι ψυχικές διαταραχές που προσεγγίζει θεραπευτικά , κατά ICD-10 είναι:
Οργανικές ψυχικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων των συμπτωματικών:
- Άνοια στην νόσο Alzheimer
- Αγγειακή άνοια
- Άνοια σε άλλα νοσήματα που ταξινομούνται αλλού αλλά και άνοια μη καθορισμένη.
- Οργανικό αμνησιακό σύνδρομο, που δεν προκαλείται από οινοπνευματώδη κι άλλες ψυχοδραστικές ουσίες.
- Delirium , που δεν προκαλείται από οινοπνευματώδη κι άλλες ψυχοδραστικές ουσίες.
- Άλλες ψυχικές διαταραχές που οφείλονται σε εγκεφαλική βλάβη και δυσλειτουργία και σωματική νόσο.
- Διαταραχές της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς, που οφείλονται σε εγκεφαλική νόσο , βλάβη και δυσλειτουργία.
- Μη καθορισμένη οργανική η συμπτωματική ψυχική διαταραχή.
Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς που οφείλονται στην χρήση ψυχοδραστικών ουσιών όπως:
- Οινοπνευματωδών
- Οπιοειδών
- Κανναβινοειδών
- Ηρεμιστικών η υπνωτικών
- Στην χρήση κοκαΐνης
- Στην χρήση άλλων διεγερτικών ουσιών, περιλαμβανομένης της καφεΐνης, και των ψευδαισθησιογόνων
- Στη χρήση καπνού
- Στην χρήση πτητικών διαλυτών, όπως είναι το βενζόλιο, βαφές και επικαλύψεις κ. α. και τέλος
- Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές συμπεριφοράς οφειλόμενες σε πολλαπλή χρήση ουσιών και σε χρήση άλλων ψυχοδραστικών ουσιών
- Σχιζοφρένεια
- Σχιζότυπη διαταραχή
- Χρονίζουσες παραληρητικές διαταραχές
- Οξείες και παροδικές ψυχωτικές διαταραχές
- Επακτή παραληρητική διαταραχή
- Σχιζοσυναισθηματικές διαταραχές
- Άλλες, η μη καθορισμένες, μη οργανικές ψυχωτικές διαταραχές
- Μανιακό επεισόδιο
- Διπολική συναισθηματική διαταραχή
- Καταθλιπτικό επεισόδιο
- Υποτροπιάζουσα καταθλιπτική διαταραχή επίμονες διαταραχές της διάθεσης
- Άλλες, ή μη καθαρισμένες διαταραχές της διάθεσης
- Διαταραχές φοβικού άγχους, αγοραφοβία, κλειστοφοβία, υψοφοβία, δυσμορφοφοβία, άρρωστοφοβία, κ. α.
- Υποχονδρίαση,
- Άλλες αγχώδεις διαταραχές Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
- Αντίδραση σε έντονο στρες και διαταραχής προσαρμογής
- Διαταραχή μετατραυματικού στρες και διαταραχές προσαρμογής
- Σωματόμορφες διαταραχές
- Άλλες νευρωτικές διαταραχές
- Σύνδρομα που εκδηλώνονται στην συμπεριφορά και σχετίζονται με διαταραχές των φυσιολογικών λειτουργιών και σημαντικούς παράγοντες.
- Διαταραχές στην λήψη τροφής ( anorexia nervosa), βουλιμία, κ. α..
- Μη οργανικές διαταραχές του ύπνου
- Σεξουαλική δυσλειτουργία, μη προκαλούμενη από οργανική διαταραχή η νόσο
- Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς συνδεόμενες με την λοχεία που δεν ταξινομούνται αλλού
- Κατάχρηση ουσιών που δεν προκαλούν εξάρτηση
- Μη καθορισμένα σύνδρομα συμπεριφοράς συνδεόμενα με φυσιολογικές διαταραχές και σημαντικούς παράγοντες
- Ειδικές διαταραχές της προσωπικότητας μεικτές κι άλλες διαταραχές της προσωπικότητας
- Επιμένουσες μεταβολές της προσωπικότητας, που δεν μπορούν να αποδοθούν σε εγκεφαλική βλάβη η νόσο
- Διαταραχές των συνηθειών και των ενορμήσεων
- Διαταραχές της ταυτότητας του φύλου, διαταραχές της σεξουαλικής προτίμησης, ψυχολογικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς που σχετίζονται με την σεξουαλική ανάπτυξη και προσανατολισμό
- Άλλες η μη καθορισμένες διαταραχές της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του ενήλικου
- Διαταραχές της ψυχολογικής ανάπτυξης
- Ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές της ομιλίας και της γλώσσας (του λόγου)
- Ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών ικανοτήτων
- Ειδική αναπτυξιακή διαταραχή της κινητικής λειτουργίας
- Μεικτές ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές
- Άλλες, η μη καθορισμένες διαταραχές της ψυχολογικής ανάπτυξης
- Διαταραχές της συμπεριφοράς και του συναισθήματος με έναρξη συνήθως κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία.
- Διαταραχές υπερκινητικού τύπου
- Διαταραχές της διαγωγής
- Μεικτές διαταραχές της διαγωγής και του συναισθήματος
- Διαταραχές του συναισθήματος με έναρξη ειδικά στην παιδική ηλικία
- Διαταραχές κοινωνικής λειτουργικότητας με έναρξη ειδικά στην παιδική και εφηβική ηλικία
- Διαταραχές που εκδηλώνονται με μυοσπάσματα ( τικ )
- Άλλες, η μη καθορισμένες διαταραχές της συμπεριφοράς και του συναισθήματος, συνήθως με έναρξη κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία.